Table of Contents

Thực phẩm chức năng cho người lớn tuổi: Cách chọn đúng sản phẩm và tránh rủi ro sức khỏe

Tuổi càng cao, hệ tiêu hóa thường gặp nhiều vấn đề gây khó khăn cho việc hấp thụ chất dinh dưỡng. Khẩu vị của người cao tuổi cũng thay đổi khiến cho ăn uống không còn cảm giác ngon miệng. Lâu dài, dễ dẫn đến tình trạng thiếu vi chất và suy dinh dưỡng. Chính vì vậy, nhiều gia đình nghĩ đến việc bổ sung thực phẩm chức năng cho người lớn tuổi. Để cung cấp thêm vitamin và khoáng chất cần thiết cho ông bà, bố mẹ.

Vậy làm thế nào để chăm sóc sức khỏe cho người lớn tuổi đúng cách? Liệu thực phẩm chức năng có thực sự là “chìa khóa” giúp bổ sung dinh dưỡng, hay chỉ là con dao hai lưỡi tiềm ẩn nhiều rủi ro?

Người lớn tuổi có nên sử dụng thực phẩm chức năng?

Khi tuổi tác ngày càng cao, cơ thể phải đối mặt với nhiều thay đổi về sinh lý và sức khỏe. Do đó, mọi người thường có xu hướng sử dụng thực phẩm chức năng như một giải pháp hỗ trợ bổ sung dinh dưỡng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Bổ sung dinh dưỡng thiếu hụt

Khi tuổi tác tăng lên, hệ tiêu hóa và khả năng chuyển hóa dinh dưỡng hoạt động kém hiệu quả. Điều này khiến người cao tuổi dễ bị thiếu hụt các vi chất quan trọng.

Thực phẩm chức năng có thể giúp bổ sung vitamin và khoáng chất thiết yếu mà bữa ăn hàng ngày khó đáp ứng đủ, chẳng hạn như vitamin D, canxi, vitamin B12, kẽm,…

Hỗ trợ hệ xương khớp

Canxi và vitamin D được xem là “cặp đôi” quan trọng giúp duy trì xương chắc khỏe, trong đó canxi là thành phần chính cấu tạo nên xương, còn vitamin D hỗ trợ cơ thể hấp thu canxi hiệu quả hơn.
Collagen type II giúp duy trì độ đàn hồi của sụn khớp và giảm ma sát khi vận động.
Ngoài ra, glucosamine và chondroitin cũng giúp hỗ trợ tái tạo sụn, giảm thoái hóa và cải thiện sự linh hoạt của khớp.

Cải thiện trí nhớ, tuần hoàn máu

Ở tuổi già, chức năng não bộ và tuần hoàn máu thường suy giảm, dẫn đến các biểu hiện như giảm trí nhớ, hay quên, chóng mặt, hoa mắt hay khó tập trung.

Ginkgo biloba (chiết xuất bạch quả) giúp tăng cường lưu thông máu lên não, từ đó cải thiện trí nhớ và giảm hiện tượng hoa mắt, ù tai.
Omega-3 (EPA, DHA) được xem là acid béo thiết yếu có vai trò bảo vệ tế bào thần kinh. Hỗ trợ tim mạch và hạn chế nguy cơ suy giảm nhận thức.
Coenzyme Q10 (CoQ10) tham gia vào quá trình sản xuất năng lượng của tế bào. Đặc biệt ở tim và não, giúp tăng sức bền, giảm mệt mỏi và hỗ trợ hoạt động thần kinh.

Tăng cường hệ miễn dịch

Việc bổ sung những dưỡng chất có tính chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E, selen hoặc các chế phẩm tăng cường miễn dịch có thể giúp người lớn tuổi nâng cao khả năng đề kháng.

Những điều cần lưu ý khi cho ông bà, bố mẹ sử dụng thực phẩm chức năng

Bên cạnh những lợi ích mà thực phẩm chức năng mang lại, thì cũng có nhiều vấn đề cần chú ý khi sử dụng cho người cao tuổi.

Không tự ý mua và sử dụng

Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, tim mạch, tiểu đường, bệnh thận hoặc gan. Trong những trường hợp này, việc sử dụng thực phẩm chức năng cần đặc biệt thận trọng. Vì chúng có thể tương tác với thuốc điều trị hoặc gây thêm gánh nặng cho các cơ quan vốn đã suy giảm chức năng.

Do đó, tuyệt đối không nên tự ý mua và sử dụng thực phẩm chức năng khi chưa có sự tư vấn hoặc chỉ định từ bác sĩ.

Lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng

Ưu tiên sản phẩm đã được cấp phép lưu hành bởi Bộ Y tế hoặc cơ quan quản lý uy tín quốc tế (FDA, EFSA,…).

Chọn thương hiệu uy tín, có nghiên cứu lâm sàng và bằng chứng khoa học rõ ràng về công dụng. Tránh lựa chọn dựa vào quảng cáo phóng đại hoặc truyền miệng.

Lưu ý, thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ sức khỏe, không thay thế thuốc điều trị. Do đó, việc sử dụng phải đi kèm chế độ dinh dưỡng hợp lý và tuân thủ phác đồ điều trị y khoa.

Lưu ý về bệnh nền và các loại thuốc đang sử dụng

Người lớn tuổi thường phải dùng nhiều loại thuốc kê đơn để kiểm soát bệnh mạn tính, do đó nguy cơ tương tác giữa thuốc và thực phẩm chức năng là rất cao.

Nhân sâm hoặc ginkgo biloba (bạch quả) có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi dùng chung với thuốc chống đông máu như warfarin, aspirin, và clopidogrel. Điều này đặc biệt nguy hiểm vì có thể dẫn đến xuất huyết tiêu hóa hoặc đột quỵ xuất huyết.
Canxi, sắt, kẽm có khả năng gắn kết với thuốc kháng sinh nhóm tetracyclin, quinolon hoặc thuốc tuyến giáp (levothyroxine), khiến cơ thể hấp thu kém và làm giảm tác dụng điều trị.
Vitamin K khi bổ sung liều cao có thể đối kháng với tác dụng của thuốc chống đông, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
Omega-3, hoặc vitamin E nếu dùng liều cao kết hợp với thuốc chống đông cũng có thể kéo dài thời gian chảy máu.
Niacin (vitamin B3 liều cao): Dùng để hạ cholesterol, nhưng có thể gây đỏ bừng, tăng men gan hoặc làm nặng thêm bệnh gout nếu không kiểm soát liều.

Điều chỉnh liều lượng phù hợp

Ở người lớn tuổi, khả năng chuyển hóa và đào thải kém hơn, việc sử dụng liều cao có thể dẫn đến tình trạng tích lũy và ngộ độc. Cụ thể:

Vitamin D: dùng quá liều dễ gây tăng calci huyết, sỏi thận, rối loạn nhịp tim.
Vitamin A: bổ sung liều cao kéo dài có thể gây độc gan, loãng xương.
Sắt, kẽm: nếu không có chỉ định, việc bổ sung dư thừa có thể gây tổn thương gan. Gây rối loạn miễn dịch hoặc rối loạn cân bằng khoáng chất.

Do đó, người cao tuổi chỉ nên sử dụng với liều thấp, phù hợp nhu cầu cá nhân và có chỉ định từ bác sĩ.