Thực phẩm chức năng bổ thận: Hiểu đúng trước khi sử dụng cho người bệnh thận

Trong những năm gần đây, thực phẩm chức năng bổ thận được quảng bá rầm rộ với nhiều công dụng “thần kỳ” như tăng cường sức khỏe, cải thiện sinh lực hay hỗ trợ điều trị các bệnh lý về thận. 

Không ít người bệnh, đặc biệt là những người đang gặp vấn đề về suy thận, viêm thận hay chức năng thận suy giảm, đã tìm đến các sản phẩm này với mong muốn cải thiện tình trạng nhanh chóng.

Tuy nhiên, cần nhớ rằng thực phẩm chức năng không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Việc sử dụng sai cách, lạm dụng hoặc tin tưởng tuyệt đối vào sản phẩm bổ thận có thể dẫn đến nhiều rủi ro cho sức khỏe, thậm chí khiến bệnh nặng hơn.

Thực phẩm chức năng bổ thận: Vai trò hỗ trợ chứ không thay thế điều trị

Thực phẩm chức năng bổ thận thường được quảng bá với các công dụng như “tăng cường chức năng thận”, “giải độc”, hay “ngăn ngừa suy thận”. Tuy nhiên, để hiểu đúng và sử dụng an toàn, cần phân biệt rõ tác dụng hỗ trợ của với vai trò điều trị y khoa.

Thực phẩm chức năng chỉ mang tính hỗ trợ

Thuốc điều trị bệnh thận phải trải qua nhiều giai đoạn nghiên cứu lâm sàng để chứng minh hiệu quả và độ an toàn. 

Trong khi đó, thực phẩm chức năng chỉ cần chứng minh về mức độ an toàn cơ bản và công bố tiêu chuẩn chất lượng, chứ không phải chứng minh tác dụng điều trị bệnh.

Một khi nhu mô thận bị tổn thương, tế bào thận gần như không thể tái sinh hoàn toàn. Do đó, viên uống bổ sung không thể thay thế quá trình lọc máu tự nhiên của thận.

Điều trị bệnh thận phải theo chỉ định y khoa

Nguyên tắc điều trị bệnh thận mạn và các bệnh lý thận khác là kiểm soát nguyên nhân, điều chỉnh biến chứng, làm chậm tiến triển bệnh. Các biện pháp y khoa bao gồm:

Thuốc kê đơn:

• Thuốc hạ huyết áp (ức chế men chuyển, chẹn thụ thể angiotensin) giúp giảm áp lực lọc cầu thận.
• Thuốc lợi tiểu giúp kiểm soát phù và cân bằng dịch.
• Thuốc kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường.
• Thuốc điều chỉnh thiếu máu (erythropoietin, sắt).
• Thuốc điều chỉnh rối loạn xương – khoáng chất (vitamin D hoạt tính, thuốc gắn phosphate).

Theo dõi định kỳ: Xét nghiệm ure, creatinine, điện giải, siêu âm thận để đánh giá tiến triển bệnh.

Điều trị thay thế thận: Ở giai đoạn cuối, bệnh nhân cần lọc máu chu kỳ, thẩm phân phúc mạc hoặc ghép thận, đây là những phương pháp duy nhất có thể duy trì sự sống.

Tóm lại, việc quá kỳ vọng hoặc lạm dụng có thể khiến người bệnh chậm trễ trong điều trị y khoa cần thiết, làm tăng nguy cơ biến chứng nặng. Do đó, lựa chọn đúng vai trò hỗ trợ của thực phẩm chức năng mới là cách sử dụng an toàn và mang lại lợi ích thiết thực nhất.

Nguy cơ tiềm ẩn khi lạm dụng thực phẩm chức năng bổ thận

Việc sử dụng thực phẩm chức năng bổ thận một cách thiếu kiểm soát có thể dẫn đến nhiều rủi ro cho sức khỏe người bệnh thận:

Gây gánh nặng cho thận

Các hoạt chất trong thực phẩm chức năng, đặc biệt là thảo dược, vitamin hoặc khoáng chất, khi được nạp vào cơ thể cần chuyển hóa và đào thải qua thận. Với bệnh nhân thận mạn, điều này có thể làm thận suy yếu nhanh hơn.

Thảo dược có thể gây hại thận do chứa khoáng chất

• Thảo dược chứa kali:

Kali là khoáng chất thiết yếu, nhưng với người bệnh thận, đặc biệt là bệnh nhân đang chạy thận nhân tạo, khả năng đào thải kali bị suy giảm. Lượng kali cao trong máu có thể gây loạn nhịp tim, thậm chí ngừng tim đột ngột.

Một số thảo dược và thực phẩm bổ sung có hàm lượng kali cao bao gồm mướp đắng (quả, lá), rau mùi, sả, lá tỏi, củ nghệ, đu đủ (lá và quả), rau diếp xoăn, lá và rễ bồ công anh, rau má.

• Thảo dược chứa phốt pho:

Tương tự kali, phốt pho cũng cần được kiểm soát chặt chẽ trong chế độ ăn của bệnh nhân thận mạn. Khi thận không thể đào thải phốt pho hiệu quả, tình trạng tăng phốt pho máu xảy ra, làm rối loạn cân bằng canxi – phốt pho, gây loãng xương, ngứa da, vôi hóa mạch máu và tăng nguy cơ bệnh tim mạch.

Một số thảo dược có hàm lượng phốt pho cao bao gồm lá rau mùi, hoa anh thảo, hạt lanh, hạt hướng dương, nghệ, cây kế sữa, hành lá.

Nguy cơ tương tác thuốc

Người bệnh thận thường phải sử dụng nhiều loại thuốc kê đơn như thuốc hạ huyết áp, lợi tiểu, kiểm soát đường huyết, chống thiếu máu,… 

Trong khi, một số thành phần trong thực phẩm chức năng như nhân sâm, đông trùng hạ thảo, nấm linh chicó thể tương tác, làm giảm hoặc tăng quá mức tác dụng của thuốc, dẫn đến rối loạn huyết áp, đường huyết hoặc xuất huyết.

Nguy cơ từ sản phẩm kém chất lượng

Thị trường thực phẩm chức năng hiện nay khá phức tạp, nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc, thậm chí bị trộn các loại tân dược như corticoid, thuốc lợi tiểu mạnh, gây nguy cơ suy thận cấp, tổn thương gan hoặc biến chứng tim mạch.

Nguyên tắc an toàn cần tuân thủ khi sử dụng thực phẩm chức năng

Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Người bệnh thận thường có nhiều bệnh lý đi kèm như tăng huyết áp, đái tháo đường, thiếu máu,… Do đó, việc bổ sung thực phẩm chức năng cần được bác sĩ chuyên khoa thận – tiết niệu hoặc dược sĩ lâm sàng tư vấn để tránh tương tác thuốc hoặc làm nặng thêm bệnh.

Đọc kỹ thành phần sản phẩm

Nên kiểm tra kỹ nhãn mác, hàm lượng các thành phần, đặc biệt là các khoáng chất cần hạn chế như kali, phốt pho, và natri. 

Người bệnh thận giai đoạn cuối hoặc đang chạy thận nhân tạo tuyệt đối không nên tự ý dùng các sản phẩm có chứa hàm lượng cao các chất này.

Lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng

Ưu tiên các dòng viên uống bổ sung được sản xuất bởi đơn vị uy tín, có giấy phép lưu hành từ Bộ Y tế hoặc cơ quan quản lý dược phẩm chính thống. 

Tránh dùng sản phẩm trôi nổi, quảng cáo quá mức, không có nghiên cứu khoa học hoặc có dấu hiệu pha trộn tân dược.

Không tự ý thay thế thuốc điều trị

Cần đặc biệt lưu ý, thực phẩm chức năng chỉ có vai trò hỗ trợ dinh dưỡng, nâng cao sức khỏe tổng thể, không thể thay thế thuốc kê đơn hoặc các phương pháp điều trị y khoa như lọc máu, ghép thận. 

Do đó, bỏ điều trị để dùng thực phẩm chức năng sẽ khiến bệnh tiến triển nhanh và tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Người bệnh nên chủ động xét nghiệm máu định kỳ (ure, creatinine, điện giải, phốt pho, canxi, men gan,…) để kịp thời phát hiện tác dụng phụ hoặc rối loạn chuyển hóa. Nếu có triệu chứng bất thường như phù nề, mệt mỏi, buồn nôn, rối loạn nhịp tim, cần ngừng sử dụng và báo ngay cho bác sĩ.

Dùng đúng liều, đúng thời điểm

Ngay cả với những dòng thực phẩm chức năng đã được kiểm định an toàn, người bệnh cũng không nên lạm dụng. Dùng quá liều có thể gây rối loạn tiêu hóa, tích lũy độc chất, thậm chí làm tổn thương gan – thận. 

Bên cạnh đó, tuyệt đối không tự ý kết hợp với thuốc kê đơn hoặc các sản phẩm khác khi chưa có ý kiến từ bác sĩ, để tránh nguy cơ tương tác thuốc và biến chứng nguy hiểm.

Hãy tỉnh táo trước những lời quảng cáo về “thần dược bổ thận”. Thực phẩm chức năng chỉ có thể đóng vai trò hỗ trợ, chứ hoàn toàn không thể thay thế thuốc điều trị hay các biện pháp y khoa.

Đừng trao sức khỏe của mình cho may rủi. Chủ động hỏi ý kiến bác sĩ, hiểu đúng bản chất sản phẩm và đặt sự an toàn lên hàng đầu – đó mới là cách bảo vệ thận bền vững nhất.